Zdecydowanie wcześniej, niż to miało miejsce w latach poprzednich, Minister Edukacji i Nauki pismem z dnia 16 czerwca 2023 r. oficjalnie ogłosił obowiązujące w roku szkolnym 2021/2022 kierunki realizacji polityki oświatowej państwa. Pismo tego formatu nie posiada charakteru obowiązującego aktu prawnego, jednak zawiera ono istotne wytyczne stanowiące podstawę do planowania dydaktycznego, opracowywania planów nadzoru pedagogicznego, planów pracy oraz innych działań nauczycieli, a zwłaszcza dyrektorów przedszkoli i placówek w ramach sprawowanej funkcji kierowniczej.
Autor: Jan Lewandowski
Wieloletni nauczyciel i wychowawca w różnego typu placówkach oświatowych (szkoła podstawowa, szkoła ponadpodstawowa, placówka kształcenia specjalnego, ośrodki doradztwa metodycznego). Nauczyciel konsultant DODN we Wrocławiu Filia w Legnicy. Wieloletni dyrektor i pracownik nadzoru pedagogicznego (DODN Filia w Legnicy – dyrektor, Dolnośląskie Kuratorium Oświaty we Wrocławiu – dyrektor Wydziału Organizacyjnego, Kuratorium Oświaty w Legnicy – wizytator i wicekurator oświaty). Kurator Oświaty w Legnicy oraz nauczyciel akademicki.
Obecny rok szkolny wprowadził placówki w zmienioną rzeczywistość oświatową (np. nowy awans zawodowy wraz z przepisami przejściowymi, nowe zasady oceny pracy nauczycieli, zmiany w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej itp.). Powstałe w związku z tym nowe sytuacje należy bardzo dobrze przeanalizować, tak aby na podstawie wyników tej analizy opracować plan nadzoru pedagogicznego na nowy rok szkolny.
Zagadnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej zostało uznane przez Ministra Edukacji i Nauki za jedno z najważniejszych w ostatnim czasie. Wpływ na to miały niewątpliwie zjawiska społeczne, które pojawiły się w efekcie sytuacji pandemicznej wywołanej wirusem Covid-19 i wojną w Ukrainie. Dokonane istotne zmiany prawne w oświacie mają wpływ na realizację zadań dyrektora i nauczyciela w różnych obszarach. Należy się zatem zastanowić nad tym, jak wprowadzane reformy wpływają między innymi na zasady pracy z uczniem o szczególnych potrzebach edukacyjnych.
Docenienie w pracy jako forma satysfakcji ma ogromne znaczenie w procesie motywowania każdego pracownika. Co do zasady optymalne motywowanie polega na właściwym wykorzystywaniu dostępnych motywatorów. Motywacja stanowi siłę motoryczną wszelkich ludzkich zachowań i działań. Jest niezbędnym i jednym z najważniejszych czynników wzrostu efektywności pracy. Motywacja pracowników składa się jednak z wielu czynników – nie tylko finansowych czy chęci zadowolenia, lecz także z potrzeby osiągnięć i znaczenia pracy.
Podobnie jak praca nauczyciela, również praca dyrektora przedszkola podlega okresowej ocenie. Jest to związane z pragmatyką zawodową zarówno nauczyciela, jak i dyrektora szkoły. Zgodnie z obecnym zapisem art. 6a ust. 6 ustawy Karta Nauczyciela1 oceny pracy dyrektora przedszkola dokonuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny w porozumieniu z organem prowadzącym placówkę. Przy dokonywaniu oceny pracy dyrektora przedszkola od dnia 1 września 2022 r. stosuje się również przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 25 sierpnia 2022 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli2 (identycznie jak w przypadku oceny pracy nauczycieli), które w sposób komplementarny regulują bardzo szczegółowo sposób dokonywania oceny pracy dyrektora przedszkola lub innej osoby kierującej pracą placówki.
Wszyscy doskonale zdają sobie sprawę z tego, że uzyskiwanie kolejnych stopni awansu zawodowego przez nauczycieli to dla każdego z nich sytuacja ważna i wyjątkowo stresująca. Związane jest to z faktem, iż „wartość” określonego stopnia awansu zawodowego praktycznie dla każdego nauczyciela należy rozważać w trzech równoważnych płaszczyznach.
Ocena pracy nauczyciela jest szczególnym rodzajem opisu jego pracy w ściśle określonym czasie (doprecyzowanym okresie funkcjonowania zawodowego), na określonym stanowisku i w określonej placówce. Zatem ocena jakości pracy każdego z zatrudnionych pracowników jest podstawowym zadaniem związanym z pragmatyką pełnienia funkcji kierowniczej i dotyczy każdej osoby na stanowisku kierowniczym, w tym zwłaszcza dyrektora przedszkola.
Obiektywne oceny pracowników stanowią niezwykle istotny element zarządzania zasobami ludzkimi w każdej organizacji, zwłaszcza takiej, jaką jest przedszkole publiczne. Jest to istotne, gdyż wraz ze świadczeniem pracy pojawia się jednocześnie zagadnienie oceny tej pracy, zwłaszcza w kontekście jej efektywności i adekwatności.
Już od dawna podnoszone były zarzuty w stosunku do obecnego systemu awansu zawodowego – że jest on nadmiernie zbiurokratyzowany i przestał spełniać swoje podstawowe cele, że został on wręcz strywializowany. Niemałą winę za ten stan rzeczy ponoszą pracownicy nadzoru pedagogicznego biorący udział w pracach komisji awansowych, którzy niejednokrotnie bardzo liberalnie podchodzili do spełniania wymagań kwalifikacyjnych przez nauczycieli.
Historia zatoczyła koło i nadszedł marzec, a to oznacza, że dyrektorzy szkół i przedszkoli podejmują działania analityczno-planistyczne związane z organizacją następnego roku szkolnego. W ramach tych działań jednym z głównych zadań do wykonania jest zebranie stosownych informacji niezbędnych do opracowania projektu arkusza organizacji placówki.
Zagadnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli jest bardzo istotne w kontekście pragmatyki zawodowej nauczycieli – chociażby dlatego, że ma znaczny wpływ na dalszy przebieg kariery zawodowej nauczyciela. Kwestiom tym, choć – wydawałoby się – niezmiernie ważnym, często poświęca się zbyt mało uwagi. O odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli pisaliśmy już w marcowym numerze naszego pisma. W niniejszym opracowaniu pragniemy je rozszerzyć i uzupełnić o kwestie etyczno-moralne oraz te dotyczące stricte dobra dziecka, gdyż naruszenie dobra dziecka ma właśnie aspekt etyczno-moralny.