Wśród organów uprawnionych do przeprowadzania kontroli w jednostkach oświaty znajdują się również organy prowadzące te jednostki. Chociaż kontrola ta powinna przede wszystkim dotyczyć spraw finansowych i administracyjnych, zdarza się, że organy prowadzące próbują wkraczać w kompetencje innych podmiotów, w tym zwłaszcza organów sprawujących nadzór pedagogiczny. W jakim zakresie i w jakim trybie organy prowadzące mogą przeprowadzać kontrole w jednostkach oświatowych?
Autor: Marcin Majchrzak
Radca prawny, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie.Specjalizuje się w tematyce prawa oświatowego oraz prawa pracy.
Jednym z postępowań kontrolnych, jakim może być poddany pracodawca, w tym przedszkole, jest postępowanie kontrolne ze strony Państwowej Inspekcji Pracy, mające na celu ustalenie, czy przestrzegane są przepisy prawa pracy. Znajomość zasad przeprowadzania postępowań kontrolnych inspektorów pracy umożliwia podmiotom kontrolowanym i innym uczestnikom postępowania szybkie reagowanie na ewentualne nieprawidłowości w tym zakresie.
W związku z trwającą obecnie epidemią koronawirusa, wywołującego chorobę COVID-19, jednostki systemu oświaty, w tym przedszkola, działają w zmienionym trybie. Podstawą ich funkcjonowania są nowe przepisy wydane w ostatnich dniach. Poniżej wskazane zostały najważniejsze regulacje prawne dotyczące funkcjonowania jednostek systemu oświaty w okresie epidemii, w tym dotyczące organizowania nauczania zdalnego. Należy przy tym zaznaczyć, że w związku z ciągle zmieniającą się sytuacją epidemiologiczną zasady te mogą ulegać pewnym zmianom.
Placówki oświatowe często są celem kontroli ze strony inspekcji sanitarnej. Jej zakres może być bardzo szeroki, poczynając od ergonomii urządzeń używanych przez dzieci, a na jakości spożywanych posiłków kończąc. W jaki sposób przebiega kontrola ze strony organów inspekcji sanitarnej i na co mogą zwracać uwagę jej pracownicy w jej trakcie?
Zasadą jest, że stosunek pracy z nauczycielem, z wyjątkiem przewidzianym dla nauczycieli stażystów, nawiązywany jest na czas nieokreślony. W pewnych przypadkach przepisy pozwalają jednak na zawarcie umowy o pracę na czas określony nawet z nauczycielami mianowanymi i dyplomowanymi. Ponieważ jednak sytuacje te stanowią odstępstwo od reguły, dyrektor, decydując się na takie rozwiązanie, powinien ściśle przestrzegać istniejących w tym zakresie regulacji prawnych. W jakich przypadkach możliwe jest zatrudnienie nauczyciela na czas określony?
Publiczne jednostki oświaty, jako podmioty będące płatnikami składek na ubezpieczenie społeczne, mogą podlegać kontroli ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Kontrole te mogą bowiem objąć każdego, na kim spoczywa obowiązek zgłaszania pracowników do ubezpieczeń społecznych, obliczania i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i inne fundusze, potrącania składek na ubezpieczenia społeczne, wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Początek nowego roku kalendarzowego wiąże się z pewnymi dodatkowymi obowiązkami, o których powinien pamiętać dyrektor przedszkola. Świadomość ich istnienia oraz wcześniejsze przygotowanie się do ich realizacji pozwolą na zagwarantowanie poprawnego funkcjonowania kierowanej przez dyrektora jednostki oświatowej. Poniżej znajduje się zestawienie najważniejszych z tych obowiązków.
Dyrektorzy przedszkoli, podobnie jak inni zatrudnieni w nim nauczyciele, mają możliwość korzystania z urlopów wypoczynkowych. Odbywa się to na nieco innych zasadach niż w przypadku dyrektorów szkół. Dlatego często można spotkać się z wieloma wątpliwościami dotyczącymi udzielania oraz przebiegu urlopu wypoczynkowego nauczyciela zatrudnionego w przedszkolu. W trakcie korzystania z urlopu wypoczynkowego mogą także wystąpić sytuacje osobiste bądź zawodowe, mające wpływ na jego dalszy przebieg. W artykule omówione zostaną najważniejsze kwestie związane z korzystaniem z urlopów wypoczynkowych przez dyrektorów przedszkoli, a także w związku z korzystaniem z innych rodzajów urlopów.
Publiczne jednostki oświaty, jako podmioty będące płatnikami składek na ubezpieczenie społeczne, mogą podlegać kontroli ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Kontrole te mogą bowiem objąć każdego, na kim spoczywa obowiązek zgłaszania pracowników do ubezpieczeń społecznych, obliczania i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i inne fundusze, potrącania składek na ubezpieczenia społeczne, wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Kontrola jest jedną z form sprawowania nadzoru pedagogicznego. Wykonując czynności kontrolne, kuratorium oświaty (bądź inny organ sprawujący nadzór pedagogiczny) ocenia stan przestrzegania w danej jednostce oświaty przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej prowadzonej przez te jednostki. Przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące procedury przeprowadzania kontroli przez kuratoria oświaty i inne organy sprawujące nadzór pedagogiczny w publicznych jednostkach oświaty.
Przepisy prawa nakładają na dyrektora przedszkola szereg obowiązków, które mają zapewnić przebywającym w placówce dzieciom bezpieczne warunki nauki. Ich nieprzestrzeganie będzie skutkowało nie tylko ewentualną odpowiedzialnością finansową przedszkola oraz dyscyplinarną winnego niedopatrzeniom personelu. Uchybienia w zakresie przedszkolnego BHP mogą przede wszystkim doprowadzić do wielu niebezpiecznych dla życia i zdrowia dzieci wypadków.
Do corocznych obowiązków szkół i przedszkoli publicznych należy sporządzenie planu finansowego, często określanego jako budżet jednostki oświatowej. W dokumencie tym ujmowany jest ogół dochodów i wydatków planowanych w następnym roku budżetowym. Sama procedura sporządzania planu finansowego jest bardzo ważna, ponieważ przedszkola publiczne, jako jednostki budżetowe, mogą prowadzić gospodarkę finansową wyłącznie w granicach ustalonego planu, natomiast jego ewentualne przekroczenie stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Osobą odpowiedzialną za sporządzenie planu finansowego w przedszkolu publicznym jest dyrektor.