Bezpieczeństwo uczniów pozostaje priorytetem każdej placówki oświatowej. Weryfikacja niekaralności osób zatrudnianych lub dopuszczanych do kontaktu z dziećmi jest jednym z podstawowych mechanizmów ochrony małoletnich. W ostatnich miesiącach ustawodawstwo i praktyka stosowania przepisów w tym zakresie nadal ewoluowały – szczególnie w następstwie wejścia w życie od 15 lutego 2024 r. poszerzonych obowiązków weryfikacyjnych oraz prac nad kolejnymi zmianami legislacyjnymi w 2025 r. Poniżej przedstawione zostały obowiązujące w roku szkolnym 2025/2026 zasady dotyczące weryfikacji niekaralności w placówkach oświatowych.
Autor: Marcin Majchrzak
Radca prawny, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie.Specjalizuje się w tematyce prawa oświatowego oraz prawa pracy.
Doraźne zastępstwa w przedszkolu są codziennością wielu placówek.
Jest to rozwiązanie przydatne przy krótkotrwałych problemach kadrowych, które ma na celu zapewnienie dzieciom niezbędnej opieki w czasie nieobecności ich nauczyciela. Co istotne, we wrześniu 2025 r. weszły w życie zmiany w przepisach określających zasady stosowania doraźnych zastępstw.
Jeszcze w maju 2025 roku opublikowano podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2025/2026. Ze względu na szczególną rolę tego dokumentu, stanowiącego istotne narzędzie koordynowania działań w zakresie polityki oświatowej państwa w danym roku szkolnym, wszystkie jednostki systemu oświaty powinny zapoznać się z jego treścią i uwzględnić zawarte w nim wytyczne podczas planowania pracy na kolejny rok szkolny.
Niebawem w jednostkach oświatowych zacznie się czas tzw. ruchu kadrowego, podczas którego podejmowane będą decyzje dotyczące m.in. ewentualnych redukcji etatów wśród pracowników pedagogicznych. Zwolnienie pracownika stanowi ostateczność, jednak w wielu przypadkach istnieje możliwość skorzystania z innych rozwiązań prawnych pozwalających na zachowanie zatrudnienia, choćby w ograniczonym zakresie.
Zatrudnieni w przedszkolach nauczyciele podlegają ocenie pracy. W obecnym stanie prawnym ocena pracy nauczycieli jest również powiązana z odbywaniem przez nich awansu zawodowego. Na jakich zasadach przeprowadzana jest aktualnie ocena pracy nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach?
Na szkołach i przedszkolach, zarówno tych publicznych, jak i niepublicznych, ciąży obecnie obowiązek udzielania dzieciom pomocy psychologiczno- -pedagogicznej. W jakim zakresie pomoc ta powinna być udzielana, a także w jakim trybie powinno to następować?
Uzyskiwanie kolejnych stopni awansu zawodowego przez nauczyciela to dla każdego z nich sytuacja i ważna, i sterująca. Awans zawodowy wiąże się z prestiżem zawodowym oraz (a może zwłaszcza) z określoną pozycją w „tabeli wynagrodzeń”, czyli ma wymierny wpływ na uzyskiwane wynagrodzenie zasadnicze. Dlatego awansujący nauczyciel potrzebuje w tej sytuacji realnego wsparcia w swojej szkole lub placówce i to bez względu na stopień awansu, o który się ubiega. Nie chodzi tutaj tylko o mentora (ta rola przypisana jest tylko pierwszemu etapowi awansu zawodowego), a raczej o wsparcie proceduralno- -merytoryczne. To jednak wymaga doskonałej znajomości aktualnie obowiązującego w tym zakresie prawa.
Związki zawodowe, stanowiące dobrowolne oraz samorządne organizacje pracowników, dysponują istotnymi uprawnieniami dotyczącymi opiniowania podejmowanych przez dyrektorów przedszkoli czynności kadrowych. W założeniu mają one pozwolić na skuteczną obronę praw i interesów zatrudnionych w przedszkolu pracowników. Jakie uprawnienia i kompetencje posiadają działające w przedszkolach organizacje związkowe?
Zarówno publiczne przedszkola, jak i szkoły mają możliwość organizowania nauki religii. Należy jednak mieć na uwadze, że w ostatnim czasie przepisy w tym zakresie uległy pewnym zmianom i wszystko wskazuje na to, że będą zmieniane również w przyszłym roku. Dlatego warto przypomnieć najważniejsze regulacje prawne związane z tym zagadnieniem.
Konieczność zapewnienia dzieciom bezpieczeństwa w placówce podkreślana jest w wielu przepisach prawa oświatowego. Ich realne wdrożenie może niekiedy okazać się problematyczne, warto zatem co jakiś czas dokonywać kontroli w zakresie przestrzegania przez placówkę procedur i podejmowanych działań mających na celu zapewnienie dzieciom bezpiecznych warunków nauki i pobytu w szkole czy przedszkolu.
Stowarzyszenia to jeden z rodzajów organizacji pozarządowych, których statutowym celem może być wspieranie jednostek systemu oświaty, w tym również przedszkoli. Współpraca ta może przybierać różne formy, począwszy od upowszechniania wśród dzieci wiedzy w danym obszarze, a skończywszy nawet na samodzielnym prowadzeniu przedszkola – jako organ prowadzący. W zależności od potrzeb danego przedszkola współpraca ta może zostać ułożona w rozmaity sposób, dzięki czemu stowarzyszenie może okazać się istotnym wsparciem dla przedszkola w realizowaniu procesu edukacyjnego.
Zatrudnieni w publicznych jednostkach oświaty pracownicy niepedagogiczni, jako pracownicy samorządowi, podlegają okresowej ocenie pracy. Oceny tej dokonuje bezpośredni przełożony danego pracownika, którym z reguły będzie dyrektor danej jednostki. Ocena ta jest przeprowadzana na podstawie przepisów ustawy o pracownikach samorządowych oraz regulacji wewnętrznych obowiązujących w danej jednostce.