Czy można relegować dziecko z przedszkola?

Zapraszamy również do przeczytania innego artykułu: Metody pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym

Wychowanie przedszkolne

Zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j.: Dz. U. z 2004 r., poz. 256, poz. 2572 z późn. zm.) wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci od początku roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy trzy lata, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy sześć lat. Wychowanie przedszkolne jest realizowane w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych i innych formach wychowania przedszkolnego. Rodzice dzieci przyjętych do danego przedszkola corocznie składają deklarację o kontynuowaniu wychowania przedszkolnego w tym przedszkolu.

Skreślenie dziecka z listy uczniów

Zgodnie z art. 39 ust. 2 UoSO dyrektor szkoły (lub dyrektor placówki) może, w drodze decyzji, skreślić ucznia z listy uczniów w przypadkach określonych w statucie szkoły lub placówki. Pamiętać przy tym należy, że w myśl art. 3 pkt 1 UoSO ilekroć w ustawie jest mowa bez bliższego określenia o szkole – należy przez to rozumieć także przedszkole. Wobec tego przedszkolaka z listy wychowanków skreśla dyrektor przedszkola.

W praktyce przyjęło się, że główną przesłanką, która uzasadniałaby usunięcie dziecka z placówki, jest jego powtarzalne, nierzadko agresywne zachowanie przy jednoczesnym braku skuteczności dotychczas podjętych działań i środków mających tego typu sytuacjom zapobiec. Podkreślić więc należy, że ten represyjny środek jest ostatecznością, którą dyrektorzy przedszkoli powinni stosować jedynie wówczas, gdy zawiodą wszelkie inne możliwości.

Trudne dziecko w przedszkolu – gdzie zgłosić?

Zadaniem dyrektora przedszkola jest zapewnienie wsparcia w realizacji zadań opiekuńczo-wychowawczych. To właśnie na dyrektorze, a nie na nauczycielach przedszkola, ciąży obowiązek utrzymywania odpowiedniego poziomu wychowawczego w przedszkolu oraz zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim dzieciom uczęszczającym do przedszkola.

Dlatego wszelkie problemy z dzieckiem uczęszczającym do przedszkola nauczyciel powinien zgłaszać nie tylko rodzicom dziecka, ale także dyrektorowi, który ma za zadanie znalezienie rozwiązania tej trudnej niejednokrotnie sytuacji. Dyrektor w pierwszej kolejności, gdy ma do czynienia z dzieckiem sprawiającym problemy w przedszkolu i zakłócającym prowadzenie zajęć (albo nierzadko uniemożliwiającym prowadzenie zajęć przez nauczyciela), przeprowadza rozmowę z rodzicami lub opiekunami dziecka, a następnie kieruje dziecko na badania psychologiczne do specjalnego ośrodka psychologiczno-pedagogicznego (poradni psychologiczno-pedagogicznej).

Pomoc udzielana dziecku w takim ośrodku (poradni) jest dobrowolna i nieodpłatna. Nie może jednak być przeprowadzona, jeśli rodzice czy opiekunowie dziecka nie wyrażą na nią zgody. W takiej sytuacji, gdy wyczerpano już wszelkie inne możliwości, a rodzice dziecka nie wyrażają zgody na badania, dyrektor może usunąć dziecko z przedszkola (o ile negatywne zachowania dziecka nadal się powtarzają).

Podkreślić jednak należy, że w tym przypadku podstawą usunięcia dziecka z przedszkola nie jest ustawa o systemie oświaty, gdyż ona milczy w tej kwestii, tylko statut przedszkola, który powinien w swoich zapisach znaleźć warunki usunięcia dziecka z przedszkola.

Usunięcie dziecka z przedszkola nie może nastąpić na wniosek rodziców innych dzieci – nawet wtedy, gdy ich dziecko stanowi zagrożenie dla innych dzieci. Możliwość usunięcia dziecka z przedszkola przysługuje jedynie dyrektorowi placówki w porozumieniu z radą pedagogiczną. Rodzice mogą jednak zgłaszać problem nauczycielowi opiekującemu się daną grupą dzieci, a także bezpośrednio samemu dyrektorowi.

Skreślenie dziecka z przedszkola a statut

Skreślenie dziecka z przedszkola może mieć miejsce jedynie w przypadkach określonych w statucie – nie może to być dowolna decyzja dyrektora podjęta na podstawie analizy okoliczności, musi ona zawsze znajdować uzasadnienie w przepisach, w tym przypadku prawa wewnątrzprzedszkolnego. Wytyczne dotyczące statutu przedszkola wynikają z załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół  (Dz. U. Nr 61, poz. 624 z późn. zm.).

Zgodnie z § 2 ww. załącznika do rozporządzenia statut przedszkola określa:

1. cele i zadania przedszkola wynikające z przepisów prawa, w szczególności w zakresie:
   • udzielania dzieciom pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
   • organizowania opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi,
   • umożliwiania dzieciom podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej,
2. sposób realizacji zadań przedszkola, z uwzględnieniem wspomagania indywidualnego rozwoju dziecka oraz wspomagania rodziny w wychowaniu dziecka i przygotowaniu go do nauki w szkole, a w przypadku dzieci niepełnosprawnych – ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju i stopnia niepełnosprawności;
3. organizację działalności innowacyjnej i eksperymentalnej, jeżeli przedszkole taką działalność prowadzi;
4. sposób sprawowania opieki nad dziećmi w czasie zajęć w przedszkolu oraz w czasie zajęć poza przedszkolem;
5. szczegółowe zasady przyprowadzania i odbierania dzieci z przedszkola przez rodziców (prawnych opiekunów) lub upoważnioną przez nich osobę zapewniającą dziecku pełne bezpieczeństwo;
6. organizację zajęć dodatkowych, z uwzględnieniem w szczególności potrzeb i możliwości rozwojowych dzieci.

Ponadto, zgodnie z § 16 ust. 3, statut przedszkola określa szczegółowe zasady rekrutacji dzieci do przedszkola oraz ich prawa i obowiązki, w tym:

• warunki pobytu w przedszkolu zapewniające dzieciom bezpieczeństwo,
• przypadki, w których dyrektor przedszkola może skreślić dziecko z listy wychowanków.
   

Rola rady pedagogicznej

Przygotowanie projektu statutu należy do obowiązków rady pedagogicznej, a więc to ona może określić przypadki, w których dyrektor może skreślić dziecko z listy wychowanków przedszkola.

Pamiętać jednak należy, że przy określaniu, kiedy można skreślić dziecko z listy w przedszkolu, powinno się dokonać odniesienia do:

• praw dziecka, w tym do prawa dziecka od trzeciego do szóstego roku życia do wychowania przedszkolnego,
• obowiązków i zadań nauczycieli przedszkola, w tym do wspomagania indywidualnego rozwoju dziecka, wspomagania rodziny w jego wychowaniu, współdziałania z rodzicami w sprawach wychowania i nauczania dzieci, współpracy ze specjalistami świadczącymi pomoc psychologiczno-pedagogiczną,
• cech dziecka właściwych dla wieku przedszkolnego.
   

Po ustaleniu katalogu przypadków, kiedy możliwe jest skreślenie dziecka z listy wychowanków przedszkola, samo skreślenie następuje na podstawie uchwały rady pedagogicznej.

Dyrektor przedszkola nie musi spełnić wymogu zasięgnięcia opinii samorządu uczniowskiego, ponieważ w przedszkolach nie tworzy się tego organu. Uchwała rady pedagogicznej musi być zgodna z prawem, co oznacza, że powinna być podjęta zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy jej członków. Przypadek wskazany przez radę pedagogiczną w uchwale musi być określony w statucie przedszkola. W sytuacji gdy uchwała rady pedagogicznej narusza przepisy prawa, dyrektor przedszkola powinien wstrzymać jej wykonanie i niezwłocznie zawiadamiać o tym fakcie organ prowadzący przedszkole oraz organ sprawujący nadzór pedagogiczny. W sytuacji gdy niezgodność uchwały z przepisami prawa się potwierdzi, po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego przedszkole, kurator oświaty uchyla uchwałę.

Decyzja o usunięciu dziecka z przedszkola – co powinna zawierać?

W doktrynie przyjęło się, że skreślenie dziecka z listy wychowanków przedszkola następuje w drodze decyzji, którą przygotowuje dyrektor. Jest to decyzja administracyjna, a więc zastosowanie do niej mają przepisy art. 107 Kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym decyzja administracyjna powinna zawierać:

• oznaczenie organu wydającego decyzję,
• datę wydania decyzji,
• oznaczenie strony, której decyzja zostanie wydana,
• powołanie podstawy prawnej,
• rozstrzygnięcie,
• uzasadnienie faktyczne i prawne,
• informację, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie,
• podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.