Jak będzie wyglądać rzeczywistość oświatowa po 1 września 2020? To pytanie zadaje sobie wielu dyrektorów, nauczycieli, rodziców oraz samych uczniów. MEN przygotowało wytyczne na trzy warianty funkcjonowania placówek. Co zatem wiemy na pewno?
Autor: Michał Łyszczarz
ekspert prawa oświatowego i samorządu terytorialnego. Współautor komentarzy do ustawy o systemie oświaty oraz szeregu publikacji z zakresu prawa oświatowego i samorządowego. Wieloletni pracownik Wydziału Nadzoru Prawnego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego.Obecnie zatrudniony w Wydziale Oświaty Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Górniczej.
Nauka zdalna to nowe wyzwania dla nauczycieli i dyrektorów związane z ochroną danych osobowych, tym większe, że w czasie jego trwania placówki nie tylko będą musiały realizować podstawę programową, ale również inne zadania, choćby związane z rekrutacją. Na stronie Urzędu Ochrony Danych Osobowych (uodo.gov.pl) opublikowano zalecenia dotyczące bezpieczeństwa danych osobowych podczas zdalnego nauczania – „Poradnik UODO dla szkół”. Warto się z nim zapoznać. A w artykule nasi eksperci odpowiadają na najważniejsze pytania, jakie pojawiły się w związku z ochroną danych podczas organizacji zdalnej pracy przez placówki oświatowe.
Aktem, który określa podstawowe uprawnienia organizacji związkowych, jest ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 263 ze zm.). Zgodnie z art. 4 tej ustawy związki zawodowe reprezentują pracowników, a także bronią ich godności, praw oraz interesów materialnych i moralnych, zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych. Przepis ten upoważnia związki zawodowe do występowania i podejmowania działań w interesie pracowników, przy czym zakres spraw, którymi zajmują się organizacje związkowe zgodnie z tym przepisem, został określony szeroko, bowiem przyznana została im jednocześnie wyłączność do reprezentowania interesów i praw pracowników w negocjacjach z pracodawcami, organami władzy oraz administracji państwowej i samorządu terytorialnego.
Jedną z wielu instytucji, które mogą przeprowadzać kontrole w szkołach lub przedszkolach, jest Najwyższa Izba Kontroli. Zakres jej zainteresowań jest bardzo szeroki, wśród nich znajduje się nie tylko działalność jednostek oświatowych, ale także funkcjonowanie systemu oświaty w szerszym znaczeniu. Wśród ostatnio prowadzonych akcji kontrolnych NIK przyglądał się zwłaszcza efektom wdrożenia zmian w systemie edukacji. Na 2020 r. planowane są kolejne kontrole, w trakcie których NIK będzie koncentrować się przede wszystkim na tych obszarach funkcjonowania oświaty, które aktualnie w sposób szczególny mogą powodować nieprawidłowości, np. w związku z istotną zmianą przepisów i ze zmianami organizacyjnymi koniecznymi do ich wdrożenia. Nie należy zatem spodziewać się, że w najbliższym czasie kontrole NIK ustaną. Oznacza to, że wszystkie szkoły i przedszkola powinny znać przynajmniej podstawowe zasady, zgodnie z którymi NIK przeprowadza kontrole.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 17 grudnia 2019 r. (sygn. akt II SA/Op 372/19)
Przedszkole jest miejscem użyteczności publicznej, w którym choroby zakaźne mogą się z dużą łatwością rozpowszechniać. Z uwagi zatem na istniejące zagrożenie każda placówka powinna dysponować procedurą postępowania na wypadek wystąpienia podejrzenia, że jedno z dzieci jest zarażone chorobą zakaźną.
Sprawa ta dotyczy skargi gminy na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 4 czerwca 2019 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług. Rozpoczęła się ona od złożenia w kwietniu 2019 r. przez gminę wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania pobieranych opłat za pobyt dzieci w przedszkolu publicznym w wymiarze przekraczającym pięć godzin dziennie i ich wyżywienie oraz czynności polegającej na żywieniu pracowników pedagogicznych.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 4 października 2018 r. (sygn. akt II SAB/Go 73/18) stwierdził, że skutki trudności, błędów czy nieprawidłowości w zakresie kształtowania i obsługiwania przez organy administracji publicznej oficjalnych systemów służących do komunikacji z tymi organami (np. poczty elektronicznej, systemu ePUAP) nie mogą być przerzucane na korzystających z tych systemów. Co z tego wynika dla dyrektora?
Tematyka przesłanek, jakie mogą skutkować odwołaniem dyrektora przedszkola z pełnienia stanowiska kierowniczego, została poruszona w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 4 września 2019 r. (sygn. akt III SA/Łd 521/19).
Kwestie dotyczące przyznawania dodatkowych punktów czy pierwszeństwa w placówkach oświatowych w powiązaniu z realizacją tzw. obowiązkowych szczepień ochronnych reguluje wyrok WSA w Gliwicach z dnia 6 sierpnia 2019 r. (III SA/Gl 489/19). Co z niego wynika?
Chociaż Karta Nauczyciela szczegółowo określa obowiązki nauczyciela oraz wskazuje konsekwencje dyscyplinarne ich niedopełnienia, nigdzie jednak nie definiuje pojęcia uchybienia godności zawodu nauczyciela. A naruszenie godności zawodu nauczyciela może wywołać identyczne skutki jak każdy czyn zagrożony karą dyscyplinarną, w tym skutkować usunięciem nauczyciela z zawodu. Jak zatem prawidłowo interpretować to pojęcie?
Zasady dokonywania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych określone zostały w art. 53 Karty Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 967 ze zm.). Zgodnie z tą regulacją dla nauczycieli dokonuje się corocznie odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w wysokości ustalanej jako iloczyn planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym, liczby nauczycieli zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze zajęć (po przeliczeniu na pełny wymiar zajęć) skorygowanej w końcu roku do rzeczywistej przeciętnej liczby zatrudnionych nauczycieli (po przeliczeniu na pełny wymiar zajęć) i 110% kwoty bazowej, o której mowa w art. 30 ust. 3, obowiązującej 1 stycznia danego roku.