Postępowanie w sytuacji podejrzenia stosowania przemocy względem ucznia współpraca z podmiotami zewnętrznymi i procedura „Niebieskiej Karty”

Dlatego też – na mocy tegorocznej nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz innych ustaw, potocznie zwanej ustawą Kamilka z Częstochowy – weszły w życie przepisy, które mają lepiej chronić najmłodszych przed krzywdą i przemocą ze strony dorosłych. Zmiany tam zapisane zakładają m.in. wprowadzenie określonych Standardów Ochrony Małoletnich w szkołach, szpitalach i innych instytucjach. Zakłada się, że dzieci będą chronione przed skrzywdzeniem (przez rówieśników, rodziców lub pracowników danej instytucji) systemowo, a każdy przypadek zagrożenia zdrowia lub życia nieletnich będzie szczegółowo badany. 
Standardy, jako jasne ścieżki postępowania, mają sprawić, by w sytuacjach zagrożenia dziecka wiadomo było krok po kroku, co należy zrobić. Będą dawały każdej osobie, każdej instytucji wiedzę potrzebną do tego, jak odpowiednio zareagować na przejawy każdej formy przemocy wobec małoletnich. Oczywiście mają też wskazać odpowiedzialność wszystkich tych, którzy się do nich nie zastosują. Chodzi m.in. o gotowe wzory standardów dla różnych typów instytucji, w tym dla przedszkoli, szkół i placówek oświatowych. Każdy podmiot będzie musiał je oczywiście dostosować do swojej specyfiki, ale takie wzorcowe standardy będą na pewno przydatne, by jak najmocniej wspierać wszystkich, którzy są zobowiązani chronić dzieci na podstawie tej ustawy. Wszystkie podmioty wskazane w ustawie mają obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw), czyli do końca lutego 2024 r.
Zanim jednak owe standardy się pojawią, przedszkola, szkoły i placówki oświatowe zobowiązane są do reagowania na przemoc domową wobec dzieci zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa określonymi w:

• ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1249 z późn. zm.).
• ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U z 2022 r., poz. 1138 z późn. zm.),
• rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskiej Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. z 2023 r., poz. 1870).
   

Obowiązki nauczycieli wobec dziecka doświadczającego przemocy domowej

Nie ulega wątpliwości, że przedszkole jest instytucją z mocy prawa chroniącą dziecko. Dlatego na nauczycielach, wychowawcach i specjalistach spoczywa bezwzględny obowiązek niezwłocznego reagowania na wszelkie akty przemocy oraz powiadamiania policji, sądu i prokuratury o spostrzeżeniach czy też faktach wskazujących na ryzyko krzywdzenia dziecka w rodzinie. Zaniechanie powiadomienia organów ścigania może być potraktowane jako przestępstwo z art. 231 k.k., tj. niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariusza publicznego, a takim jest każdy nauczyciel. 
Brak reakcji na przemoc domową, jakiej doświadcza uczeń, przymykanie oczu na jego krzywdy doznawane ze strony najbliższych może świadczyć również o nieprawidłowym funkcjonowaniu placówki. A to rzuca cień na nauczycieli i specjalistów, ich zawodowe kompetencje, profesjonalizm i autorytet. Tym bardziej że przedszkole jest miejscem, gdzie uczeń spędza naprawdę dużo czasu i kontaktuje się z osobami, które z racji wykonywanego zawodu ponoszą odpowiedzialność za:

• dobro dziecka i dbałość o jego rozwój, a więc także podejmowanie działań w sytuacji ich krzywdzenia,
• bycie świadomym, czym jest przemoc domowa, jakie mogą być jej objawy i następstwa,
• przekazywane wartości ogólnoludzkie oraz naukę zasad społecznych i moralnych, praw i odpowiedzialności za siebie i innych,
• przestrzeganie obowiązującego w Polsce prawa. 

Ważne!

• Uczeń doświadczający przemocy domowej to uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, wymieniony w rozporządzeniu w sprawie organizacji i udzielania pomocy psychologicz...