Planowanie nadzoru pedagogicznego w przedszkolu na rok szkolny 2022/2023

Otwarty dostęp Pod paragrafem

Do corocznych obowiązków dyrektora, będących przejawem sprawowanego przez niego w przedszkolu nadzoru pedagogicznego, należy opracowanie planu nadzoru pedagogicznego na każdy kolejny rok szkolny. W obecnym stanie prawnym nie funkcjonuje jeden z góry przyjęty wzór takiego planu. Przepisy wskazują wyłącznie podstawowe elementy, które taki plan powinien zawierać. Poniżej przedstawiono najważniejsze informacje dotyczące zasad sporządzania planu nadzoru pedagogicznego.

Podstawa prawna tworzenia planu nadzoru pedagogicznego

Podstawowe zasady dotyczące sporządzania planu nadzoru pedagogicznego zostały zawarte w § 23 rozporządzenia MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego. Nakładają one na dyrektora przedszkola obowiązek opracowania na każdy rok szkolny planu nadzoru pedagogicznego, który następnie powinien zostać przedstawiony na zebraniu rady pedagogicznej, w terminie do 15 dnia września roku szkolnego, którego dotyczy plan.

Planowanie nadzoru a podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa

Przepisy wskazują, że plan nadzoru pedagogicznego powinien zostać opracowany z uwzględnieniem podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa. Podmiotem odpowiedzialnym za koordynowanie i realizowanie polityki oświatowej państwa jest minister właściwy do spraw oświaty i wychowania (aktualnie jest to Minister Edukacji i Nauki), który współdziała w tym zakresie z wojewodami oraz z innymi organami i jednostkami organizacyjnymi właściwymi w sprawach funkcjonowania systemu oświaty – art. 43 ustawy Prawo oświatowe. W celu realizacji powyższych zadań podmiot ten jest zobowiązany do ustalenia podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa, w tym zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego (art. 60 ust. 3 pkt 1 ustawy Prawo oświatowe). Na obszarze województwa za realizację polityki oświatowej państwa odpowiada kurator oświaty, którego zadaniem jest m.in. współdziałanie z organami jednostek samorządu terytorialnego w tworzeniu i realizowaniu odpowiednio regionalnej i lokalnej polityki oświatowej, zgodnych z polityką oświatową państwa. Dokument ten zawiera zatem istotne wytyczne, na podstawie których tworzone są plany nadzoru pedagogicznego zarówno przez kuratorów oświaty, jak i przez dyrektorów poszczególnych jednostek oświaty. Do podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2022/2023 należy m.in. podnoszenie jakości kształcenia oraz dostępności i jakości wsparcia udzielanego dzieciom w przedszkolach ogólnodostępnych i integracyjnych.

Uwzględnienie wniosków z nadzoru sprawowanego w poprzednim roku

Jeżeli chodzi o uwzględnienie w planie nadzoru wniosków ze sprawowanego w poprzednim roku szkolnym nadzoru, nie ma obowiązku odwoływania się do wniosków starszych niż z roku szkolnego 2021/2022. Oczywiście w przypadku powracających zagadnień, wymagających nadzoru w zbliżającym się roku szkolnym, dyrektor może również odwołać się do doświadczeń z jeszcze wcześniejszych lat szkolnych, nie ma jednak takiego obowiązku.

W praktyce podczas sporządzania planu nadzoru pedagogicznego mogą zostać wykorzystane dodatkowo:

  1. koncepcja funkcjonowania i rozwoju przedszkola,
  2. wnioski i skargi wnoszone przez rodziców w minionym roku szkolnym,
  3. wyniki kontroli przeprowadzonych przez organ nadzoru pedagogicznego,
  4. wnioski z analizy dokumentacji przebiegu nauczania,
  5. wnioski z obserwacji prowadzonych przez nauczycieli zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz innych zajęć i czynności wynikających z działalności statutowej przedszkola.

Obowiązkowe elementy planu nadzoru pedagogicznego

Obowiązkowe elementy planu nadzoru pedagogicznego określone zostały w § 23 ust. 3 rozporządzenia. Zgodnie z tym zapisem plan nadzoru pedagogicznego powinien zawierać w szczególności:

  1. tematykę i terminy przeprowadzania kontroli,
  2. zakres wspomagania nauczycieli w realizacji ich zadań,
  3. plan obserwacji prowadzonych przez nauczycieli zajęć.

Warto przypomnieć, że z dniem 4 września 2021 r. zmienione zostały przepisy dotyczące sprawowania nadzoru pedagogicznego. Likwidacji uległy dwie formy nadzoru: ewaluacja oraz monitorowanie. W zamian poszerzeniu uległ zakres sprawowanej w ramach nadzoru pedagogicznego kontroli. Obecnie sporządzane przez dyrektorów plany nadzoru pedagogicznego nie muszą już zawierać:

  1. przedmiotu ewaluacji wewnętrznej oraz terminu jej przeprowadzenia,
  2. zakresu monitorowania w danym roku szkolnym.

Planowanie kontroli

Jak już wspomniano, w miejsce dwóch usuniętych form sprawowania nadzoru pedagogicznego resort edukacji zdecydował się na poszerzenie zakresu sprawowanej w jednostkach oświaty kontroli. Zgodnie z jej obecną definicją przez kontrolę należy rozumieć działania organu sprawującego nadzór pedagogiczny lub dyrektora przedszkola prowadzone w przedszkolu w celu oceny:

  1. stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej przedszkola,
  2. przebiegu procesów kształcenia i wychowania w przedszkolu,
  3. efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej przedszkola.

W poprzednim stanie prawnym kontrola polegała wyłącznie na ocenie stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej przedszkola.

Przygotowując plan nadzoru pedagogicznego, dyrektor powinien określić obszary funkcjonowania przedszkola, które jego zdaniem wymagają oceny pod kątem prawidłowości funkcjonowania, a które ponadto mogą być przedmiotem kontroli ze strony kuratora oświaty, i na nich skupić uwagę w trakcie kontroli przeprowadzanych przez siebie w nadchodzącym roku szkolnym. Powinno to znaleźć odzwierciedlenie w sporządzanym przez niego planie nadzoru pedagogicznego.Oczywiście warto w tym względzie prześledzić zawarte w najnowszych kierunkach realizacji polityki oświatowej państwa zadania z zakresu nadzoru pedagogicznego dla kuratorów oświaty w zakresie kontroli.

W tym względzie warto przypomnieć, że roku szkolnym 2022/2023 badana będzie w przedszkolach ogólnodostępnych i integracyjnych zgodność z przepisami prawa zwiększenia dostępności i jakości wsparcia udzielanego dzieciom przez nauczycieli specjalistów, w tym pedagogów specjalnych. Należy pamiętać, że począwszy od 1 września 2022 r., przepisy zobowiązują wybrane jednostki oświatowe, w tym także przedszkola ogólnodostępne i integracyjne, do zatrudnienia nauczycieli specjalistów w określonym wymiarze. Zmiana została wprowadzona na mocy ustawy z dnia 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych. Na jej podstawie dodany został nowy przepis art. 42d KN, który zobowiązuje m.in. przedszkola niebędące przedszkolami specjalnymi do zatrudniania: nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych. Łączna liczba etatów nauczycieli specjalistów zależy od ilości dzieci w przedszkolu, ponadto inna będzie w latach szkolnych 2022/2023 i 2023/2024 (wówczas obowiązywać będzie przepis przejściowy art. 29 ustawy nowelizującej), a inna w kolejnych latach szkolnych (co do zasady z czasem wymiar zatrudnienia nauczycieli specjalistów ma być wyższy). Przepisy nie wskazują, na jakie specjalizacje przedszkole powinno położyć nacisk, pozostawiając tę decyzję dyrektorom, którzy najlepiej znają sytuację w swoich przedszkolach, a także bieżące potrzeby dzieci. Wyjątkowo, zgodnie z art. 42d ust. 11 KN, w przypadku przedszkoli, w których liczba dzieci przekracza 50, obowiązkowo należy zatrudnić pedagogów specjalnych i psychologów (liczba ich etatów nie może być wówczas niższa niż 25% minimalnej łącznej liczby etatów nauczycieli specjalistów ustalonej odpowiednio w art. 29 ustawy nowelizującej lub art. 42d ust. 3 KN).

Zwiększenie dostępności i jakości udzielanego dzieciom wsparcia ze strony nauczycieli specjalistów dotyczy również prawidłowego realizowania zadań przewidzianych w rozporządzeniu MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Rozporządzenie to reguluje zasady udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej m.in. bezpośrednio w przedszkolu, w tym przez nauczycieli specjalistów.

Określenie zakresu wspomagania nauczycieli w realizacji ich zadań

Plan nadzoru pedagogicznego powinien zawierać również zakres wspomagania nauczycieli w realizacji ich zadań. Zakres wspomagania określa § 22 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia, wskazując, że dyrektor, we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego powinien wspomagać nauczycieli w realizacji ich zadań, w szczególności przez:

  1. diagnozę pracy przedszkola,
  2. planowanie działań rozwojowych, w tym motywowanie nauczycieli do doskonalenia zawodowego,
  3. prowadzenie działań rozwojowych, w tym organizowanie szkoleń i narad.

Zakres wspomagania wymieniony powyżej nie stanowi katalogu zamkniętego, co oznacza, że dyrektor lub inni nauczyciele pełniący funkcje kierownicze w przedszkolu mogą wspomagać nauczycieli w ich pracy również za pomocą innych działań. Należy bowiem wskazać, że zgodnie z § 2 pkt 10 rozporządzenia, przez wspomaganie należy rozumieć działania dyrektora przedszkola mające na celu inspirowanie i intensyfikowanie w przedszkolu procesów służących poprawie i doskonaleniu jego pracy, ukierunkowane na rozwój uczniów.

Plan obserwacji zajęć

Kolejnym obowiązkowym elementem planu nadzoru pedagogicznego jest plan obserwacji. Zgodnie z § 22 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia, w celu realizacji zadań związanych z nadzorem pedagogicznym dyrektor przedszkola we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze przeprowadza obserwacje prowadzonych przez nauczycieli zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz innych zajęć i czynności wynikających z działalności statutowej przedszkola.

Podsumowanie

Powyższy zakres treści, które musi zawierać plan nadzoru pedagogicznego, stanowi jedynie niezbędne minimum. W razie potrzeby plan może zostać poszerzony również o inne elementy, na co wskazuje zwrot „plan nadzoru pedagogicznego zawiera w szczególności” użyty w § 23 ust. 3 rozporządzenia. Każdorazowo należy jednak upewnić się, że plan będzie zawierał co najmniej wskazane powyżej elementy. Przygotowany przez dyrektora plan nadzoru pedagogicznego powinien zostać przedstawiony na zebraniu rady pedagogicznej w terminie do dnia 15 września roku szkolnego, którego plan dotyczy. Przepisy wymagają również, aby w przypadku konieczności wprowadzenia zmian do planu dyrektor niezwłocznie poinformował radę pedagogiczną o wprowadzonych przez siebie zmianach (§ 23 ust. 4 rozporządzenia).


Podstawa prawna:

  1. Rozporządzenie MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1551 z późn. zm.).
  2. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016  Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r., poz. 1082).
  3. Ustawa z dnia 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 1116).
  4. Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1280).

Przypisy