Kompetencje kluczowe,
czyli jakie umiejętności warto kształcić u przedszkolaków, aby w przyszłości poradziły sobie – nie tylko w szkole

Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, integracji społecznej i zatrudnienia, co ma bezpośredni związek z aktywnością obywatelską i szeroko rozumianą postawą patriotyczną. Pojęcie ujmowane w takim kształcie dotyczy każdej osoby w konkretnym momencie życia i nie jest uzależnione od jej wieku, bo chodzi o zasób wiedzy, umiejętności i postawy determinujące zachowanie w danej sytuacji. Skoro problem ujmowany jest w perspektywie całego życia, należałoby rozumieć, że u jego schyłku (zakładając, że będzie ono trwało do starości) każda osoba powinna osiągnąć jakieś maksimum kompetencji kluczowych. W pewnym sensie tak jest, ponieważ w bagażu życiowych doświadczeń mieści się wiele kompetencji kluczowych, ale nie każda osoba z wiekiem osiąga takie same kompetencje. Składa się na to wiele czynników, m.in. edukacja instytucjonalna. Wiele zależy więc od warunków, jakie tworzymy dzieciom w przedszkolu. Pamiętajmy, że kształcenie kompetencji kluczowych nie dotyczy tylko dzieci, ale także nauczycieli, którzy również podlegają procesowi „uczenia się przez całe życie”. Dyrektor jako osoba odpowiedzialna za ten proces powinien mieć to na uwadze. Zalecenie unijne ustala osiem kompetencji kluczowych:

1. porozumiewanie się w języku ojczystym,
2. porozumiewanie się w językach obcych,
3. kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne,
4. kompetencje informatyczne,
5. umiejętność uczenia się,
6. kompetencje społeczne i obywatelskie,
7. inicjatywność i przedsiębiorczość,
8. świadomość i ekspresja kulturalna.

Zasób umiejętności, jakie powinny osiągnąć dzieci w wieku przedszkolnym, określa podstawa programowa wychowania przedszkolnego. Zatem nauczyciele realizujący program lub programy wychowania przedszkolnego z pewnością mają swój wkład w stopniowe nabywanie umiejętności kluczowych. Spróbujmy przeanalizować umiejętności określone w podstawie, zaznaczając kompetencje kluczowe, które mogą być kształcone poprzez realizację określonych treści podstawy programowej. Analiza jest autorska – oznacza to, że każda osoba przeprowadzająca analizę może mieć swó...