Formy podsumowania wspólnej pracy

Pracując jako zespół, uczestniczymy w zbiorowym planowaniu pracy przedszkola, które powinno uwzględniać:

• realizację kierunków polityki oświatowej państwa,
• realizację wniosków i rekomendacji z nadzoru pedagogicznego z poprzedniego roku, a także ogółu wniosków i rekomendacji będących efektem podsumowań poczynionych przez zespoły nauczycielskie i przez poszczególnych nauczycieli i specjalistów,
• potrzeby rozwojowe nauczycieli realizowane w ramach doskonalenia zawodowego,
• wnioski z przeprowadzonych badań poziomu osiągnięć edukacyjnych uczniów, 
• wyniki badań przeprowadzonych w placówce, związanych z monitorowaniem, kontrolą czy ewaluacją. 

Trzymając się zasad pracy placówki oświatowej i uwzględniając ustawowe zapisy określające kompetencje rady pedagogicznej, nauczyciele są zobowiązani bądź do zatwierdzania, bądź choćby do wyrażania opinii w każdej z wyżej wymienionych kwestii.

Opiniując, zatwierdzając, czyli w efekcie przyjmując je do realizacji, członkowie rad pedagogicznych stają się odpowiedzialni za wdrożenie działań, których wynikiem powinno być osiągnięcie zapisanych w ramach powyższych decyzji rezultatów. I tym właśnie należy się zająć z końcem roku szkolnego. 

Warto pamiętać, że praca zespołowa w przedszkolu to wymóg prawny, ale – co dużo ważniejsze – oznacza też wymierne korzyści.

Rady podsumowujące

Rady podsumowujące są odbierane przez wielu nauczycieli jako element nie najbardziej potrzebnej rutyny życia przedszkolnego, a to dlatego, że na ogół powtarzają te same schematy, w gruncie rzeczy nie wnoszą nic nowego i… zajmują bardzo dużo czasu. By uniknąć takiego wrażenia, warto się zastanowić nad tym, co powinno być celem i w jaki sposób przeprowadzić tego typu spotkanie, by stało się ono nie tylko wartościowym elementem funkcjonowania przedszkola, ale przede wszystkim czynnikiem pozytywnie wartościującym i inspirującym dla nauczycieli. 

Ponieważ koniec roku szkolnego to czas sporego zmęczenia wszystkich osób zatrudnionych w przedszkolu, warto pomyśleć o działaniach, które będą krótkie, dynamiczne, angażujące i dające poczucie dobrze wykonanej pracy. Warto przemyśleć, czy rzeczywiście wszystko trzeba omawiać. Ponieważ w ramach podsumowania trzeba przypomnieć realizację zaplanowanych zadań, dobrze jest je wypunktować i przedstawić na zasadzie: zrobione lub niezrobione. Odnosząc się do poszczególnych celów, warto przypomnieć, jakie zadania, z jakimi efektami i przez kogo zostały zrealizowane i co w gruncie rzeczy z tego wynika. Ten moment prezentacji to dobry czas na podziękowanie osobom szczególnie zasłużonym oraz podkreślenie korzystnych zmian, które w wyniku zaprezentowanych działań pojawiły się w przedszkolu. Kolejny krok to omówienie celów, których nie udało się osiągnąć i pokazanie, w jaki sposób ów brak oczekiwanych rezultatów wpływa na funkcjonowanie przedszkola. W tym momencie na ogół pojawia się ciąg ocen, wniosków i rekomendacji przygotowanych przez dyrekcję, ale… nie wydaje się to najlepszym rozwiązaniem w sytuacji, kiedy zamierzamy nie tylko pokazać koleżankom i kolegom, co się wydarzyło w placówce, ale zaangażować ich do tego, by zdecydowali się skorzystać z wypracowanych zasobów i jednocześnie popracować nad skutecznością działań w obszarach, które należałoby potraktować jako wspólne porażki czy choćby zaniechania. 

Korzyści pracy zespołowej

Świadomość tego, co mamy, i tego, czego nam brak albo co nie zostało uwieńczone właściwym rezultatem, to dobry kontekst do zespołowego i konstruktywnego podsumowania wspólnej pracy. Warto pamiętać, że praca zespołowa w przedszkolu to wymóg prawny, ale – co dużo ważniejsze – oznacza też wymierne korzyści, np.: 

• umiejętności i wiedza członków grupy, sumując się i wzmacniając, powodują efekt synergii umożliwiający wykorzystanie potencjału zespołu dla poprawy jakości nauczania, wychowania, organizacji pracy,
• zwiększa się efektywność pracy jednostki poprzez ograniczenie ryzyka indywidualnych błędów i pomoc tym, którzy mają trudności w wykonywaniu zadania,
• nauczyciele doskonalą umiejętność prowadzenia dialogu, która ułatwia im współdziałanie i otwartą komunikację oraz wzmacnia więzi i integruje środowisko,
• w czasie dyskusji rodzą się pomysły będące często oryginalnymi rozwiązaniami problemów uczniów lub nauczycieli, jest to szansa na wymianę doświadczeń i rozwój jednostki oraz zespołu,
• przyczynia się do poczucia bezpieczeństwa, zaspokaja potrzebę przynależności. 

By wspólne działania nauczycieli były bardziej efektywne, warto przemyśleć organizację składu poszczególnych grup, którym zdecydujemy się przypisać określone zadania do rozwiązania. W przypadku oddziaływania wychowawczego mogą to być grupy nauczycieli oraz specjalistów w jakiś sposób odpowiedzialnych za planowane, ale nieosiągnięte cele w tym zakresie. Jeśli chodzi o kwestie oferty placówki, marketingu, PR czy promocji, mogą to być grupy zadaniowe składające się z osób, które mogłyby czy wręcz powinny zająć się tymi aspektami funkcjonowania przedszkola. Istotne, aby dobór do grup uwzględniał wszystkich nauczycieli i by był dokonywany w sposób możliwie najbardziej celowy, uwzględniający osoby odpowiedzialne i zaangażowane w procesy uzyskiwania zaplanowanych rezultatów. Dobrze, gdy grupy nie są zbyt liczne (nie więcej niż pięć osób), gdy wyłaniają spośród siebie lidera i gdy mają bardzo konkretne rezultaty do osiągnięcia: opracowanie kolejnego rezultatu do wypracowania w kolejnym roku, zaproponowanie szkoleń najbardziej potrzebnych do rozwinięcia brakujących kompetencji, określenie harmonogramu działań stanowiącego ścieżkę uzyskania konkretnego wyniku, spisanie działań pozwalających na nawiązanie współpracy z podmiotami, które zagwarantują uzyskanie określonego efektu w placówce. 

Tabela 1. Drzewko ambitnego celu

Wspólne działania

Ciekawym narzędziem umożliwiającym pracę w ramach wyzwań opisanych jako niedokonane i jednocześnie celów, które wydają się konieczne do realizacji, jest drzewko ambitnego celu. To metoda polegająca na stworzeniu strategicznego planu obejmującego etapy działania, przeszkody i sposoby ich pokonania. Jeśli mamy mniej niż trzy przeszkody, to cel nie jest celem ambitnym. A więc najpierw należy zdefiniować cel, sporządzić listę przeszkód uniemożliwiających realizację tego celu i sporządzić listę celów pośrednich, czyli kroków, które trzeba poczynić, żeby zlikwidować te przeszkody. 

Metoda ta pozwala na zaplanowanie działań niezrealizowanych w poprzednim roku – przewiduje przeszkody w osiągnięciu celu, a jednocześnie definiuje pozytywne i niezbędne do wykonania cele i działania, tworzy logiczną drogę do osiągnięcia celu.

Plan dalszych czynności 

Dobrze, kiedy efektem pracy poszczególnych zespołów jest plan dalszych czynności. Opracowując plan, warto wziąć pod uwagę: 

• możliwości zastosowania zaplanowanych działań w praktyce,
• materiały, środki, osoby, które będą pomocne przy jego realizacji,
• ilość potrzebnego czasu,
• wpływ zaplanowanych rezultatów na inne osoby,
• przeszkody, jakie można napotkać podczas jego realizacji,
• czynniki, warunki, środki i osoby, które mogą pomóc w realizacji zaplanowanych działań, 
• harmonogram działań.

Propozycję ostatecznej wersji planu warto przedstawić na radzie nie tylko w celu jej omówienia, ale także przyjęcia konkretnych deklaracji oraz założeń do planu pracy placówki w roku przyszłym.