Zasady i warunki przyznawania świadczeń socjalnych

Jaka jest podstawa prawna funkcjonowania ZFŚS?

Na podstawie ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 998 z późn. zm.), obowiązek tworzenia funduszu spoczywa na dwóch kategoriach pracodawców. Do pierwszej należą podmioty zatrudniające według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Do grupy tej zalicza się także pracodawców zatrudniających według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty – wówczas ZFŚS jest tworzony na wniosek zakładowej organizacji związkowej. Do drugiej kategorii należą podmioty prowadzące działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników. Tym samym publiczne przedszkola, działające jako jednostki budżetowe, będą z mocy prawa obowiązane do tworzenia ZFŚS, niezależnie od liczby zatrudnionych pracowników.

Jakie osoby są uprawnione do korzystania z funduszu?

Możliwość korzystania z uprawnień przewidzianych przez ZFŚS mają oczywiście pracownicy przedszkoli. Do grupy tej zalicza się zarówno nauczycieli, jak i pracowników niepedagogicznych, ale także rodziny pracowników. Ponadto z przewidzianych przez ZFŚS uprawnień mogą korzystać pracownicy przebywający na urlopach wychowawczych, macierzyńskich oraz nauczyciele korzystający z urlopów dla poratowania zdrowia.
Jednak uprawnienia wynikające z funduszu nie przysługują pracownikowi przebywającemu na urlopie bezpłatnym. Wynika to z faktu, iż w trakcie trwania tego typu urlopu ulegają zawieszeniu prawa i obowiązki pracownicze. Istnieje jednak możliwość, aby w regulaminie funduszu wprowadzić odpowiedni zapis, na podstawie którego pracownicy przebywający na urlopie bezpłatnym również zostaną uznani za osoby uprawnione do skorzystania z ZFŚS.
Do grona osób uprawnionych do korzystania z ZFŚS zaliczają się również emeryci i renciści. Najczęściej do tej kategorii osób będą należeli emeryci i renciści, dla których dane przedszkole było ostatnim miejscem pracy poprzedzającym pobieranie świadczenia emerytalnego lub rentowego.
Ostatnią grupą osób mających możliwość skorzystania ze świadczeń ZFŚS są tzw. inne osoby, czyli osoby, które zostały wskazane w regulaminie funduszu jako te, które mają prawo do wynikających z niego świadczeń. Mogą to być przykładowo osoby będące na utrzymaniu zmarłego pracownika (dzieci, współmałżonek).

Jakie świadczenia są finansowane ze środków ZFŚS?

Aktualnie obowiązujące przepisy wskazują, że środki funduszu mogą zostać przeznaczone jedynie na finansowanie działalności socjalnej. Jako działalność socjalną rozumie się (zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy) usługi świadczone przez pracodawców na rzecz:

• różnych form wypoczynku,
• działalności kulturalno-oświatowej i sportowo-rekreacyjnej,
• opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego,
• udzielanie pomocy materialnej (rzeczowej lub finansowej), a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych w umowie.
   

Jako dopuszczalne w praktyce uznaje się przeznaczanie środków z funduszu na następujące...