Kontrola jako forma sprawowania nadzoru pedagogicznego

Podstawowymi aktami prawnymi regulującymi sposób przeprowadzania kontroli przez kuratorów oświaty są:

• ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1148 ze zm., dalej jako upo),
• rozporządzenie MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1658  ze zm., dalej jako rozporządzenie).

Zgodnie z § 5 pkt 2 rozporządzenia kontrola jest jedną z form nadzoru pedagogicznego. Definicja kontroli sprawowanej w ramach nadzoru pedagogicznego została z kolei określona w § 2 pkt 9 rozporządzenia. Zgodnie z nią przez kontrolę należy rozumieć działania organu sprawującego nadzór pedagogiczny lub dyrektora przedszkola prowadzone w placówce w celu oceny stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej przedszkola 
lub placówki.

Należy w tym miejscu odwołać się do art. 55 upo, określającego zakres nadzoru pedagogicznego. Zgodnie z tym przepisem polega on na:

• obserwowaniu, analizowaniu i ocenianiu przebiegu procesów kształcenia i wychowania oraz efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej przedszkoli;
• ocenianiu stanu i warunków działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej przedszkoli;
• udzielaniu pomocy przedszkolom, a także nauczycielom w wykonywaniu ich zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
• inspirowaniu nauczycieli do poprawy istniejących lub wdrożenia nowych rozwiązań w procesie kształcenia przy zastosowaniu innowacyjnych działań programowych, organizacyjnych lub metodycznych, których celem jest rozwijanie kompetencji uczniów.

W stosunku do pkt 1 i 2 nadzorowi podlega w szczególności:

• posiadanie przez nauczycieli wymaganych kwalifikacji do prowadzenia przydzielonych im zajęć;
• realizacja podstaw programowych i ramowych planów nauczania;
• przestrzeganie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów, a także przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki;
• przestrzeganie statutu przedszkola;
• przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia oraz upowszechnianie wiedzy o tych prawach;
• zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki.

Kontrole planowe i doraźne

Przepis § 3 ust. 1 rozporządzenia zakłada, że nadzór pedagogiczny (w tym kontrole) może być realizowany przez wykonywanie zadań i czynności określonych w ww. art. 55 upo
w trybie działań planowych lub doraźnych. Działania planowe są prowadzone przez kuratorów oświaty zgodnie z podstawowy...